Tháng Giêng gọi là “Nguyên nguyệt”元月. Ngày trước người ta gọi “đêm” là “tiêu”宵, nên đêm rằm tháng Giêng được gọi là “nguyên tiêu”元宵. Trước gọi là tết thượng nguyên (nay người dân Việt Nam vẫn giữ tên gọi này), đó là lấy theo tục xưa của Đạo giáo: rằm tháng Giêng gọi là “thượng nguyên”上元, rằm tháng bảy gọi là “trung nguyên”中元, rằm tháng mười gọi là “hạ nguyên”下元, hợp xưng “tam nguyên”. Thượng nguyên là ngày sinh của thiên quan, trung nguyên là ngày sinh của địa quan, hạ nguyên là ngày sinh của thủy quan, “thiên quan tứ phúc”天官赐福 là ý đó.
học tiếng Trung qua video
Nguồn gốc:
Tết nguyên tiêu có từ đời Tây Hán cách đây hơn 2000 năm. Tập tục treo đèn lồng có từ thời vua Minh Đế nhà Đông Hán. Tương truyền ngày rằm tháng Giêng là ngày các tăng ni chiêm bái xá lợi Phật, Minh Đế sùng Phật, lệnh cho cả nước treo đèn lồng cùng tổ chức. Đời Hán Võ Đế, rằm tháng Giêng lại là ngày tế thần Thái Nhất (thần chủ quản cả vũ trụ), từ đó nguyên tiêu trở thành ngày lễ lớn của Trung Hoa.
Lại có thuyết cho rằng ngày lễ này bắt nguồn từ ngày lễ Đuốc Lửa 火把节, người dân thời Hán đốt lửa đuổi sâu hại, hi vọng sang năm sẽ có vụ mùa bội thu. Người dân cùng đốt lửa nhảy múa, tới các thời sau phong tục này càng thịnh hành, có khi hàng vạn người tham gia, múa hát đến sáng. Sau này phong tục tuy đã thay đổi, nhưng ngày này vẫn là một trong những ngày lễ lớn tại Trung Quốc.
Phong tục:
Treo đèn lồng:
Tục treo đèn lồng, chơi đèn lồng ngày nguyên tiêu đã có từ rất lâu. Thời Tùy Dạng Đế, rằm tháng Giêng hàng năm đều tổ chức dạ hội hoành tráng để tiếp đón sứ thần và du khách các nước. Thời Đường Huyền Tông lễ hội đèn lồng là có quy mô lớn nhất, từng thắp tới 5 vạn lồng đèn, hoàng đế còn lệnh cho làm “đăng lâu” vô cùng tráng lệ. Thời Đường thực hành lệnh cấm đêm, duy có nguyên tiêu là bỏ lệnh cấm, tổ chức treo đèn, biểu diễn tạp kĩ, ca hát. Thời Chu Nguyên Chương còn quy định tại kinh thành treo đèn từ mùng 8 đến 17.
Đèn lồng treo ngoài phố còn có kèm theo thơ từ, câu đố灯谜, mọi người đi qua có thể đoán câu đố, ai đoán đúng thì lấy đèn xuống. Đây là một loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian giàu tính trí tuệ, mọi người đều tham gia với hi vọng một năm mới may mắn.
Ăn bánh trôi:
Ngày nguyên tiêu, người Trung Quốc có tập tục làm bánh trôi nước, vỏ bánh là bột gạo nếp, nhân bánh có thể làm từ đường, vừng, đậu, hạnh nhân… có cả mặn cả chay. Bánh trôi trong ngày này cũng được gọi là “nguyên tiêu”. Tục ăn bánh trôi có ý nghĩa đoàn viên, vì bánh trôi hình tròn. Thời Tống bắt đầu lưu hành phong tục này, đương thời bánh trôi còn tương đối đắt, những người bán bánh còn gọi món này một cách mĩ miều là “nguyên bảo” (đồng bạc).
Các phong tục khác:
Ngoài ra, người dân Trung Quốc còn tổ chức các hoạt động khác như múa lân, sư, rồng, diễn xiếc, ca múa… trong dịp nguyên tiêu. Các vùng miền khác nhau có những tập tục khác nhau, ở đây không thể kể hết, mong bạn đọc lượng thứ. Ngày nay, tết nguyên tiêu vẫn là một ngày tết cổ truyền quan trọng của người dân Trung Quốc, đường phố, công viên đều có treo đèn lồng rực rỡ, các hoạt động văn hóa diễn ra vô cùng náo nhiệt.
Trung tâm tiếng trung tốt tại Hà Nội